Elektrikli Gemiler Geliyor

Otomobilde yerli elektrikli araç üretecek şirketler “babayiğit” olarak anılırken, denizin babayiğitleri de yaptıkları çalışmalarla dikkat çekiyor. Türk tersanelerinden çıkan elektrikli gemiler, Norveç fiyortlarında dolaşıyor. Feribotlar, balıkçı gemileri Türkiye’de elektrikli hale getiriliyor.

ELEKTRİKLİ otomobiller gibi yeni bir akım da elektrikli gemiler. Malum dünya ticaretinin büyük bölümü halen gemilerle gerçekleşiyor. Deniz trafiği, dünyadaki karbondioksit (CO2) emisyonlarının yaklaşık yüzde 2.1’ini oluşturuyor. Karayollarında araçları elektrikli sisteme geçirerek çözüm arıyorlar. Denizlerde de aynı yarış başladı. Çünkü dört bir yanımız deniz ve denizlerimizde binlerce dizel motorla çalışan gemi var. Dünyada elektrikli gemi yapabilen 10-15 marka var. Bunlar Siemens, Rolls Royce ve ABB gibi çok büyük firmalar. Ama tamamı Türk olan bir şirket, bu alanda yaptığı çalışmalarla devlerle yarışıyor. Elkon isimli şirket, Norveç fiyortlarında gezen feribotları, kuzey denizlerinde balıkçı gemilerini, büyük gemilere eşlik eden kılavuz gemileri elektrikli hale getiriyor. Dünyanın dört bir yanından gemi siparişi alıyorlar. Elkon Genel Müdürü Ertuğ Yaşar, “Norveç başta olmak üzere gelişmiş ülkeler elektrikli gemiye geçmek için dünya çok ciddi bir irade ortaya koyuyor. Örneğin feribotlar tamamen sıfır karbon salımıyla elektrikli tahrik sistemli olarak yapılabiliyor. Bu feribotları Tesla gibi düşünürseniz, Tesla’nın içindeki elektrik set sistemini ve elektrik sistemlerini biz yapıyoruz” diyor.

EN BÜYÜK PAZAR NORVEÇ

Elektrikli gemiler, içten yanmalı makineler yerine, elektrik motorlarla çalıştırılıyor, hareket gücü, gemi karada iken şarj edilen bataryalardan elde ediliyor. Dünyada bu teknolojiyi yapan 10-15 firma bulunduğunu anlatan Yaşar, “Elkon da ülkemizde bu teknolojiyi hem Türk, hem de yabancı tersanelerde inşa edilen gemilerde uyguluyor” diyor. Elektrikle çalışan gemilerde talebin genelde Batılı ülkelerden ve özellikle Norveç’ten geldiğini söyleyen Yaşar, şöyle konuşuyor: “Bunun asıl nedeni de emisyonların azaltılması isteği. Tabi elektriği de yenilenebilir kaynaklardan üretme şartı ile… Bizim gemi inşaat sektörümüz daha çok Norveçlilere, İskandinavlara, Kanadalılara, İngilizlere çalışır. Çevremize baktık gördük ki Avrupa’da bizim gibi firmalara iş veren en büyük pazar Norveç. Çok ilginç tabii 5.6 milyonluk bir nüfus, Türkiye’nin 1.5 katı bir yüzölçümü ve Avrupa gemi inşaat sektörünü domine ediyor. Türkiye’de yapılan gemilerin de yüzde 50’si-60’ı Norveç’e yapılıyor. Zaten büyümek amacındayız, odağımıza Norveç’i koymalıyız dedik. Güçlü yönlerimiz olarak mühendislik tarafımız öne çıktı. Türkiye’nin 447. Ar-Ge merkeziyiz. Şu anda özellikle değişik türde balıkçı gemileri, feribotlar; römorkörler, açık deniz (offshore) rüzgâr çiftliği destek gemileri üzerinde çalışıyoruz. Özellikle Norveçli feribot operatörleri için Türk ve yabancı tersanelerde elektrik sevk sistemli feribot projelerinin çalışması hızla sürüyor.”

TÜRK TERSANELERİNDEN FİYORTLARA ELEKTRİKLİ FERİBOT

YAŞAR, Norveç’te Karayolları Genel Müdürlüğü’ne tekabül eden kurumun fiyortlardaki feribot trafiğini yönettiğini anlatarak, “Orada 250’nin üzerinde hat var; bir kısmı ticari hat, bir kısmı sosyal hat. Bu hatlarla ilgili ihaleler açılıyor. 2014’ten beri hiçbir ihalede dizel makine kabul edilmiyor. En kötüsü LNG ve ihale şartı şöyle: Tabii ki fiyat ama toplam enerji verimliliği ve 10 yıl boyunca doğaya yapacağınız CO2 emisyonu. Türk tersaneleri bu gemileri yapmaya başladı. Türk tersanelerinde şu an 11 tane böyle gemi var, feribot. 3 tanesi teslim edildi, diğerleri inşa ediliyor. Tersan Tersanesi, Cemre Tersanesi ve Sefine Tersanesi inşa ediyor. Biz Sedef Tersanesi’nde Kanada’ya bir tane hibrit feribot inşa ettik” diyor.

BOĞAZ HATLARI TAMAMEN ELEKTRİKLİ OLABİLİR

ELEKTRİKLİ gemiler neden yaygınlaşmıyor sorumuza karşılık Yaşar, batarya teknolojisinin henüz Uzakdoğu’dan Avrupa’ya gidiş gibi uzun yolculuklar için yeterli olmadığını vurgulayarak, şunları söylüyor: “Ama kısa sürüş dediğimiz, Çubuklu-İstinye hattı, Beşiktaş-Üsküdar hattı, Kadıköy-Beşiktaş hattı, bunlar tam da bizim yaptığımız işler.Bunlar tamamen sıfır karbon salımıyla, elektrikli tahrik yani elektrik set sistemli olarak yapılabiliyor. Üsküdar-Beşiktaş profiline bakıyoruz, 7 dakika gidiş, 15 dakika duruyor diyelim, güç ihtiyacını hesaplıyoruz. Ne kadar kilovat saat gerekli, bunu ne kadarda şarj ediyoruz, büyük şarj gece edilecek, kısa şarjlar arada edilecek diyoruz ve ona göre uygun bataryayı buluyoruz. Bugün bu teknoloji var ve çalışıyor. CAPEX başta biraz fazla ama OPEX düşük ve artık tamamen yeşil çevreci elektriği yenilenebilir enerji ile getiriyorsunuz. Bize kalsa Boğaziçi gibi dünyanın en güzel suyunda dizelli hiçbir şey çalışmamalı. Deniz hatları, vapurları tamamen elektrikli olabilir.”

Tesla’nın elektrikli otomobilleri ve TIR’larından sonra şimdi de elektrikli kargo gemilerinin üretimi için düğmeye basıldı. Norveçli iki şirket tarafından geliştirilen “Yara Birkeland”ın 2018 yılı içinde  suya indirilmesi planlanıyor. 25 milyon dolarlık maliyeti ve yüksek bakım onarım giderlerinin daha az mürettebat kullanılarak ve yakıttan elde edilecek tasarrufla karşılanacağı belirtildi.

Tech Republic’te yayınlanan habere göre Norveç’teki iki şirket, Yara International ASA ve Kongsberg Gruppen ASA dünyanın ilk elektrikli gemilerin üretimi için tasarım ve geliştirme çalışmalarını başlattı.

“Tesla Denizleri” (Tesla of the Seas) olarak adlandırılan proje kapsamında üretilecek ilk gemi olan “Yara Birkeland”, 2018’de fiyort içinde 37 mil uzaktaki bir limana gitmek üzere yola çıkacak.

25 milyon dolara mal olması planlanan geminin diğer teknelere aborda olma manevrasına kadar her şeyi kendi kendine yapması bekleniyor. Maliyetinin ve yerinde onarım masraflarının geleneksel konteyner gemilerine oranla çok daha yüksek olacağı öngörülüyor.

Ancak projeye fon sağlayan kişiler, geminin daha az mürettebat ve yakıt harcamalarındaki tasarrufla şirket masraflarının yüzde 90 oranında azaltılacağına ve maliyeti karşılayacağına inanıyorlar.

Öte yandan, Norveç’te kısa mesafeli nakliye operasyonlarında kullanılan 40 bin kamyona da gerek kalmaması ile ek maliyetin ortadan kalkması ve yakıt yoluyla doğaya salınan emisyondaki düşüşün de projeye “ek katkı” sağlayacağı düşünülüyor.

“Yara Birkeland”ın, kısa mesafeli seyirlerin ardından Amsterdam, Antwerp ve Rotterdam gibi daha uzun yolculuklar için geliştirileceği belirtiliyor. Bunun için belirtilen tarih ise 2020.

İLK ELEKTRİKLİ GEMİDE ÇİN İMZASI VAR

Norveç’te tasarım aşamasında olan elektrikli gemi konusunda ilk somut adımı ise Çin atmış durumda. 

2017’nin Kasım ayında Guanco Tersanesi tarafından inşa edilip suya indirilen 2 bin tonluk elektrikli yük gemisi, İnci Irmağı deltasında seferlerine başladı bile. Gemi, “temiz enerji” kullanmasına rağmen, Çin endüstrisinde halen fazlaca tüketilen kömürleri taşıyor.

Çin malı elektrikli kuru yük gemisi, 2 saatlik şarjla 80 kilometre yol alıyor. Geminin şarj süresi, yükünü boşaltma süresine denk geliyor. Böylece hedefine varıp yükünü boşaltırken, akülerini şarj etmiş, limana geri dönmeye hazır hale geliyor.

ZUMWALT PROJESİ RAFA KALKTI

ABD ise uzun menzilli elektromanyetik ray silahlarının kullanılacağı Zumwalt sınfı bir destroyer inşa etti. Elektrikli USS Zumwalt, güçlü gaz türbinleri kullanıyor ve gerek duyduğu elektriği fosil yakıtlardan üretiyordu. 

Ancak, donanma ray silahlarından vazgeçince, destroyere harcanan 4.4 milyar dolar da “zarar” hanesine yazıldı. Ancak kazanılan birikim yine de hayalet gemi ve elektrik motoru teknolojisinin gelişmesine katkı sağladı.

Kaynaklar:

http://www.turksail.com/genel-haberler/15739-elektrikli-gemiler-2018-de-suya-inecek

http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/denizlerin-babayigitleri-40847498

PERPA HABERLER