Dünyada su haricinde en çok tüketilen içecek olan kahve oldukça ilginç bir tarihe sahip. Günümüzde petrolden sonra en yoğun şekilde ticareti yapılan çekirdekler, milyonlarca insanın güne enerjik başlamasına yardımcı oluyor.

Sürekli gelişen ve değişen bir pazara sahip olan kahve, tüm dünyada binlerce insanın da temel geçim kaynağını oluşturuyor. Peki kahve nerede yetişir? Bu yazımızda dünyanın en yüksek üretim yapan ülkelerini inceleyeceğiz.

Kahve Nerede Yetişir?

Kahvenin bugünü hakkında konuşmadan önce nasıl keşfedildiğini ve yaygın kullanıma nasıl geçtiğini hatırlayalım.

Kahvenin keşfi hakkında yaygın kabul gören teori, Etiyopya’da yaşayan Kaldi isimli bir çobana dayanmaktadır. İnanışa göre keçilerini otlatan Kaldi, bazılarının diğerlerinden daha enerjik olduklarını fark eder ve keçileri takip eder. Enerjik olan keçilerin bir ağacın meyvelerini yediğini gören çoban, meyvelerden toplayarak yakınındaki manastıra götürür. Meyveleri kullanarak bir içecek hazırlayan baş keşiş, içeceğin kendisine enerji verdiğini anlar ve uzun süren akşam ayinleri için manastırda kahve kullanılmaya başlanır. Bu sayede sihirli içeceğin ünü Arap yarımadasına kadar yayılır ve 17.yüzyılda Avrupa’da yaygın kullanıma girer.

Üretim Hacmine Göre Ülke Sıralamaları

Kahve nerede yetişir sorusunun cevabı, zaman içerisinde büyük değişimler geçirmiştir. Etiyopya’da bulunan ve 16.yüzyıla kadar bu bölgede kısıtlı kalan kahve, günümüzde yoğun şekilde Güney Amerika’da yetiştirilmektedir.

Tropik iklimlerde yetiştirilen kahve, iki farklı tür olarak sınıflandırılan bitkiye sahiptir. Coffee Arabica orta içimde olması nedeni ile en çok tüketilen kahve türüdür. Diğer türe ise Coffee Robusta adı verilir.

Dünyanın en önemli kahve üreticileri, tropik iklimin hakim olduğu ekvator çevresinde yer alır. En çok kahve üreten 10 ülkeye ve üretim rakamlarına bakacağız.

10. Guatemala

16,5 milyonluk nüfusu ile nispeten küçük bir ülke olan Guatemala, Orta Amerika’da konumlanır. Meksika ile komşu olan ülkenin Büyük Okyanus’a da kıyısı vardır.

Guatemala, kahve nerede yetişir sorusu için akla gelen ilk cevaplardan biri oluyor. Hava sıcaklıklarının yıl boyunca 10 derecenin altına düşmediği, en sıcak ayların 27 derece civarında olduğu ülke kahve üretimi için ideal konumdadır. 1960’larda devlet politikasında kendine kalıcı bir yer bulan üretim, Anacafé adı altında Guatemala kahvesinin pazarlamasını üstlenen kurumun oluşturulması ile altın yıllarını yaşamaya başlamıştır.

2016 yılında 204.000 metrik ton üretime ulaşan ülke, toplam üretimin de %2,5 kadarını karşılar. Üreticilere devlet tarafından vergi ve gümrük avantajları da sunulmaktadır.

9. Meksika

Meksika denildiğinde aklınıza acılı soslar ve Taco geliyor olabilir. Ancak ülke, kahve pazarında da büyük oyuncular arasında yer alıyor. Kuzey Amerika’da ABD ile birlikte yer alan ülke, 127,5 milyonluk nüfusu ile ciddi bir üretim potansiyeline sahip.

Guatemala ile komşu olan topraklarında yüksek kalite Arabica çekirdekleri üreten ülke, mahsullerini ağırlıklı olarak Amerika Birleşik Devletleri’ne ihraç ediyor.

1990’lı yıllarda ciddi bir kriz yaşayan Meksika kahve sektörü, 2000’li yılların ikinci yarısında ABD’den gelen taleple yeniden küresel üretime başlamıştır. 2005 yılında 1.7 milyon adet 60 kiloluk paket üretimi yapabilen ülke, 2014 yılında bu rakamı 4 milyon pakete yükseltmiştir.

2016 yılında 234.000 metrik tonluk üretimi ile en çok kahve yetiştiren ülkeler arasında dokuzuncu sırada yer almıştır.

8. Uganda

Denize kıyısı olmayan bir Afrika ülkesi olan Uganda, kahve denildiğinde ilk akla gelen yer olmayabilir. Ancak 2016 yılında gerçekleştirilen 288.000 metrik tonluk üretim sayesinde kahve üretiminde ciddi bir oyuncu olmayı başarıyor.

Ülkenin en önemli gelir kaynaklarından biri olan kahve üretiminde Arabica çekirdeklerin yanı sıra Robusta çekirdekleri de elde ediliyor. Nüfusun büyük çoğunluğu kahve yetiştiriciliğinde ya da ilgili işlerde çalışıyor. 1991 yılında özelleştirilen üretim süreçleri sayesinde kısa zamanda başarı elde edilmeye başlandı.

7. Hindistan

Hindistan denildiğinde ilk akla gelen onlarca çeşit baharatla hazırlanan leziz yemekler. Ülkenin ürettiği kahve çekirdeklerinde de benzer bir durumdan söz etmek mümkün.

Kakule ve tarçın gibi baharatlarla yan yana yetişen kahve ağaçları, aromatik tatlarını bu üretim yöntemine borçlu. 2016 yılında 348.000 metrik tonluk üretimle dünya genelinde en çok kahve üretimi yapan yedinci ülke olmayı başaran Hindistan, yetiştirdiği çekirdeklerin %80 kadarını diğer ülkelere ihraç ediyor.

6. Honduras

Orta Amerika ülkelerinden olan Honduras, yaklaşık 9 milyonluk nüfusa sahip bir bölge. 2011 yılında Orta Amerika’nın en çok üretim yapan ülkesi olmayı başaran Honduras, 2016 yılına gelindiğinde 348.000 metrik tonluk üretimi ile bu unvanı korumaya devam ediyor.

Kolombiya ve Etiyopya kahvesinin aksine markalaşma konusunda sıkıntılar yaşayan ülkenin çekirdekleri çoğu zaman blend kahvelerde kullanılıyor.

5. Etiyopya

Kahvenin anavatanı olarak adlandırılan Etiyopya, 384.000 metrik tonluk üretimi ile dünya kahve pazarına yön vermeye devam ediyor. Ülkenin ihracatının %28’ini oluşturan kahve, ekonomi açısından da oldukça önemli.

Yaklaşık 1100 yıldır kahve tüketilen Etiyopya’da kahve kültürünün oldukça gelişmiş olduğunu da belirtelim. Etiyopya devleti Harar, Limu, Sidamo ve Yirgacheffe çekirdeklerinin tüm haklarını da ellerinde tutuyor.

4. Endonezya

Ekvator bölgesinde yer alan Endonezya, birçok kişinin kahve üretimi olduğunu bilmediği bölgelerden biri. 2016 yılında 660.000 metrik tonluk üretim rakamına ulaşan ülkenin çekirdekleri genellikle Robusta türünden oluyor.

Dünyanın en pahalı kahvesi olarak bilinen Kopi Luwak’ın da anavatanı olan Endonezya, kaliteden ödün vererek yüksek miktarda üretime odaklanmış durumda.

3. Kolombiya

Güney Amerika’da yer alan ve 48,5 milyonluk bir nüfusa sahip olan Kolombiya, çekirdekleri en çok tanınan ülkeler arasında bulunuyor.

2016 yılında 810.000 metrik tonluk üretim gerçekleştiren ülkede devlet politikaları da kahve üretimini ciddi şekilde destekliyor. Tüm dünyada yapılan pazarlama çalışmaları sayesinde tanınır hale gelen çekirdekler, değişen iklim koşulları nedeniyle zor günler geçiriyor olsa da ülke hala ciddi bir üretici.

2. Vietnam

Güneydoğu Asya’da yer alan ülke, kahve pazarında adı çok anılmayan oyunculardan biri. Genellikle blend kahvelerde kullanılan çekirdekler, ülkede ciddi bir ekonomi de yaratıyor.

2016 yılında 1.650.000 metrik tonluk üretim yapmayı başaran Vietnam, tüm dünyada en çok üretim yapan ikinci ülke konumunda.

1.Brezilya

Kahve nerede yetişir sorusuna kısa bir cevap vermek isteseydik, Brezilya dememiz yeterli olurdu. Yaklaşık 150 yıldır dünyanın en çok kahve üreten ülkesi unvanını kimselere kaptırmayan Brezilya, Güney Amerika kıtasının en kalabalık ülkesi konumunda.

Toplamda 27.000 kilometrekarelik tarım alanlarının birçoğu Sao Paulo, Parana ve Gerais bölgelerinde yer alıyor. Bu bölgeler ülkenin güneydoğusunda bulunuyor ve kahve üretimi için ideal bir hava sunuyor.

Brezilya çekirdeklerini diğer çekirdeklerden ayıran önemli noktalardan biri de kuru ayırma sürecinin kullanılması. Çekirdekleri elde etmek için meyveyi ezmeyen, bunun yerine güneş altında meyveyi kurutan ülkede 2016 yılında 2.595.000 metrik tonluk üretimin gerçekleştirildiğini de belirtelim.

KAYNAK :  Bahar Hidayetoğlu / Flatart - Dijital Pazarlama Uzmanı

COFFEE MAG / TÜRKİYE'NİN İLK VE TEK ULUSAL KAHVE DERGİSİ