Hicri takvim, Peygamber Efendimizin (S.A.V) Mekke-i Mükerreme’den Medine-i Münevvere’ye hicret ettiği sene esasıyla, kameri ayların temel kabul edildiği takvimdir. Hicri takvime göre yılın 1. ve ilk ayı Hicri yılbaşı olan Muharrem 30 Temmuz 2022 (1444) Cumartesi günü itibariyle başladı. Zilhicce ayından sonra, Hicri takvimde yeni yıla girilir ve Muharrem ayı başlar. Muharrem ayı ile birlikte 1444 yılına girildi. Peki, Muharrem ayı ve önemi nedir? Aşure günü ne zamandır?
Aşure günü Hicri yılın ilk ayı olan Muharrem ayının 10. günüdür. Tarihte sıkıntı ve belâların kaldırıldığı gün olan, Peygamberler ve ümmetleri için kurtuluş günü olan bu mübarek günün bolluk ve berekete vesile olması niyaz edilir.
Peygamber Efendimizin (S.A.V) Muharrem ayının faziletleri ile ilgili hadis-i şerifleri aşure gününün de önemini ortaya koymaktadır. Allah Resulü “Her kim aşure gününü ihya ederse aşure gününü diriltir, gününde ve gecesinde ibadetle meşgul olursa Allah-u Teala dilediği gibi onu yaşatır ve diriltir” diye buyurmuştur. Peygamber Efendimizin Ramazan dışında nafile orucu olarak hiç terk etmediği beş oruçtan bir tanesi de aşure günü orucudur.Tüm bunları değerlendirdiğimizde aşure gününün ne kadar önemli bir gün olduğunu görüş oluruz.
Muharrem Ayının Önemi Nedir?
Kelime anlamı itibariyle haram kılınan, yasaklanan, kutsal olan, saygı duyulan anlamlarına gelen Muharrem ayı savaşmanın haram kabul edildiği dört aydan biridir. Zilkade, Zilhicce, Muharrem ve Recep dört haram aydır. Muharrem ise Hicri takvim sıralamasına göre bunların birincisidir. Oruç ibadeti ve aşure ikramlarıyla kıymetlenen, haram aylardan biri ve hicri yıl başlangıcı olması hasebiyle Muharrem ayı İslamiyet’te oldukça önemlidir. Peygamber Efendimiz (S.A.V) hadis-i şerifinde “Şüphesiz ki, zaman döndü, dolaştı Allah’ın gökleri ve yerleri yarattığı gündeki şekline geldi. Sene on iki aydır, bunlardan dördü haramdır ki üçü peş peşedir, bunlar da Zilkade, Zilhicce, Recep ve Muharremdir.” buyurmuştur. Hz. Ömer’in halifeliği devrinde 638 yılında Resul-i Ekrem’in Mekke’den Medine’ye hicretinin resmi takvim başlangıcı olarak kabul edilmesiyle muharrem hicri yılın ilk ayı olarak belirlenmiştir. Arap hükümdarları yeni yılın ilk gününe saygı gösterir ve tebrikleri kabul etmek üzere törenler düzenlerlerdi. Osmanlılar döneminde de muharrem ayında devlet erkânı padişahın huzuruna çıkarak yeni yılı tebrik eder ve padişahtan “muharremiyye” denilen hediyeleri alırlardı.
Hicri takvime göre her Muharrem ayı geldiğinde yeni yıla girilir. 2022 Muharrem ayı ise 30 Temmuz Cumartesi günü başlıyor. Bu sene 1443 yılından 1444 yılına giriliyor. Böylece İslamiyet’te yeni yıl tebrik ediliyor ve şöyle bir örnek mesajla kutlanıyor: “Yeni hicri senenizi tebrik eder, ilmi-manevi inkişafımız için yeni bir başlangıç olmasını diler, ümmet-i Muhammed’in huzuru ve muhafazasına ve daha nice hayırlara vesile olmasını Cenab-ı Hak’tan niyaz ederiz.”
I. Muaviye (İslam Devleti'nin Hz. Ali'den sonraki halifesi ve Emevi Hanedanı'nın kurucusu) tarafından halife tayin edilen I. Yezid, Hz. Hüseyin’in kendisine biat etmesini, reddederse öldürülmesini emir verir. Hz. Hüseyin bunu kabul etmez, halifeliğin kendisine düştüğünü söyler. Yezid, Hz. Hüseyin'i Kufe’ye davet eder, halife olarak Hz. Hüseyin'i tanıyacağını bildirir. Hz. Hüseyin Kufe'ye doğru yola çıkar. Yezit, Kerbela Çölünde, Hz. Hüseyin ve 73 kişilik kervanını ordusuyla kuşatır, onları aç susuz bırakır sonra da hepsini katleder.
Anadolu’daki Alevî-Bektaşî geleneğinde muharrem ayının özel bir yeri vardır. Hz. Hüseyin (AS) ile diğer Kerbela şehitlerinin yas-ı matemi için bu ayın ilk on veya on iki gününde oruç tutulur. Orucun ardından Aşure Günü yapılır. 12 değişik malzemeden oluşan aşure yenilir ve dağıtılır. Kerbela'da kuşatılarak aç ve susuz bırakılan Hz. Hüseyin ve kervanı, yanlarında getirdikleri yiyecekleri birleştirerek aş yapıp yerler. Aşure gününde yenen aşure Kerbela'da çekilen sıkıntıyı ve acıyı anmak için yapılır.